దీపశిఖా కాళిదాసీయం! .

 కాళిదాసీయం!

.

దీపశిఖా కాళిదాసీయం! 

 .

"సంచారిణీ దీపశిఖేవ రాత్రౌ 

యం యం వ్యతీయాయ పతి౦వరా సా

నరేంద్ర మార్గాట్ట ఇవ ప్రపేదే 

వివర్ణభావం స స భూమిపాలః!

.

!

ఈ శ్లోకం కాళిదాసు రచించిన 'రఘువంశ కావ్యము లోని 'ఇందుమతీ స్వయంవర' ఘట్టం లోనిది. ఇందుమతి అజ మహారాజును స్వయంవరంలో వరించుకొంటుంది. అజుడు రఘుమారాజు కొడుకు. ఇందుమతి విదర్భ రాజకుమారి. ఉత్తరోత్తరా ఈ దంపతులకు 

దశరథుడు జన్మిస్తాడు.

'సంచారిణీ దీపశిఖేన' అన్న ఈ ఉపమ రసజ్ఞులను ఎంత ముగ్ధులను చేసిందంటే,

యిప్పటికీ కాళిదాసు మహాకవిని దీపశిఖా కాళిదాసుగా ప్రస్తావిస్తుంటారు.

.

స్వయంవరం లో వరమాల చేతిలో తీసుకొని బారులు తీర్చి కూర్చున్న రాజకుమారులను దాటుకుంటూ వెళ్తున్న ఇందుమతి సంచారిణీ దీపశిఖ లాగా ఉన్నదట.

రాత్రిపూట చీకట్లో కర దీపంతో నగరంలోని రాజమార్గంలో 

ఒకడు నడుస్తూ వుంటే, వాడు దగ్గరకొచ్చినకొద్దీ ఒక్కో భవనం,

ఆ వెలుగులో మెరిసి పోతూ కనిపిస్తుంది.

వాడు దాటిపోగానే, ఆ భవనం చీకటిలో కలిసిపోతుంది.

దాని తర్వాత భవనం వెలుగులోనికి వస్తుంది.

.

దీపశిఖ లాంటి ఇందుమతి ఒక్కో రాజును సమీపించగానే

ఆమె ముఖ కాంతి వల్ల, ఆమె తమనే వరిస్తుందని ఆశవల్లా ఆయారాజుల వెలిగి పోతున్నాయి.వాళ్ళను వరించకుండా ముందుకు వెళ్లిపోతుంటే వాళ్ళ ముఖాలు కళతప్పి నల్లబడి పోతున్నాయి. ఆ వరుసలో తరువాతి రాజులముఖాలు వెలిగి పోతున్నాయి.

రఘువంశ కావ్యం లో కాళిదాసు దిలీప మహారాజు నుండీ అగ్నివర్ణుని వరకూ రాజ్యం చేసిన రఘువంశ రాజుల వృత్తాన్తము రచించాడు.సంస్కృతం నేర్చుకునే విద్యార్థులందరూ తప్పక చదవ వలిసినపంచ కావ్యాల్లో రఘువంశ కావ్యము ముఖ్యమైనది. మొదటిది...